William Wilson

Oorspronkelijke titel: William Wilson. A Tale
Eerste publicatie: 1839 (The Gift: A Christmas and New Year’s Present for 1840)
Genre: Horror
Tijd: Vanaf 1823
Locatie: Een Engels dorpje (Poe verwijst indirect naar zijn schooltijd in Stoke Newington), Eton, Oxford, Parijs, Rome, Wenen, Berlijn, Moskou, Napels, Egypte
Personages: William Wilson (ik-verteller), Dr. Bransby, William Wilson (vriend/vijand van de andere William Wilson), Glendinning, Preston, studenten, hertog Di Broglio, vrouw van hertog Di Broglio

Samenvatting (let op: spoilers!):
William Wilson – zijn echte naam houdt deze ik-persoon van adel geheim – heeft nog maar kort te gaan en blikt terug op zijn leven. Hij onthult waarom zijn latere jaren zo verdorven waren. Om dit te kunnen begrijpen maakt hij de lezer deelgenoot van zijn vroegste herinneringen, te beginnen bij zijn schooltijd in een Engels dorpje. De door een hoge muur van de buitenwereld afgescheiden kostschool waarin hij van zijn tiende tot zijn vijftiende jaar verblijft, heeft veel weg van een gevangenis en de vele gangen en ruimtes maken het tot een waar doolhof. William Wilson straalt van het soort gezag uit waar zelfs oudere leerlingen voor terugdeizen, op één leerling na: William Wilson. Inderdaad, een naamgenoot, die niet alleen op exact dezelfde dag geboren is, maar ook hetzelfde postuur en algemene voorkomen heeft, waardoor ze soms voor tweelingen worden aangezien. Deze tweede Wilson probeert bovendien voortdurend te wedijveren met de eerste Wilson, die dit alles ernstig op de zenuwen werkt, zelfs al is hij met zijn grote wilskracht de tweede Wilson telkens de baas. De eerste Wilson vindt na lang zoeken eindelijk een zwakke plek bij de ander: diens zwakke stembanden, ofwel gefluister. Maar tot zijn ontzetting weet de tweede Wilson na verloop van tijd niet alleen diens manier van lopen en algemeen optreden te imiteren maar ook diens stem, dit alles zo subtiel dat anderen zich er niet van bewust zijn. Als het vijfde en laatste schooljaar er voor beide Wilsons nagenoeg op zit, besluit de eerste Wilson op een avond het persoonlijke slaapvertrek van de tweede binnen te sluipen, maar als hij met de lamp diens slapende gezicht beschijnt, schrikt hij van de volstrekt onbekende gelaatstrekken. Hij besluit onmiddellijk om de kostschool te verlaten.
Een paar maanden later wordt hij student in Eton. Toch duikt ook daar op een dag de andere Wilson op. Het blijft gelukkig maar bij één keer en de eerste Wilson zet na enige tijd zijn studie voort aan Oxford, waar hij nog losbandiger is dan in Eton. Als hij op een dag een rijke medestudent tijdens een kaartspel erin probeert te luizen, duikt wederom de tweede Wilson op, die ten aanzien van iedereen de eerste ontmaskert. Vernederd ontvlucht die Oxford. Maar ook in Parijs, Rome, Wenen, Berlijn, Moskou, Napels en Egypte duikt de tweede steeds weer voor de eerste op, telkens in soortgelijke kledij. De inmiddels zwaar aan de drank geraakte eerste Wilson neemt deel aan een gemaskerd bal in Rome. Daar komt het tot de laatste confrontatie tussen de beide Wilsons. De eerste steekt de tweede dood tijdens een degengevecht. Als hij hierna naar de spiegel loopt, ziet hij het ontbindende lichaam van de tweede, echter met het voorkomen van hemzelf. De man in de spiegel fluistert niet maar spreekt met de stem van … hemzelf: “Je hebt gewonnen. Daarom verdwijn ik uit je leven. Maar jijzelf bent nu ook dood. Want jij hebt altijd in mij geleefd.” (Jean-Paul Colin)        

Vertalingen en bewerkingen:
2015: William Wilson (Het complete proza van Edgar Allan Poe 2, Pantheon)
2012: William Wilson (De moorden in de rue Morgue en andere verhalen, Athenaeum – Polak & Van Gennep)
2012: William Wilson (Fantastische vertellingen, Reader’s Digest)
2008: William Wilson (Fantastische vertellingen, Vantoen.nu)
2007: William Wilson (Alle verhalen, Athenaeum-Polak & Van Gennep, Gouden Reeks nr. 10)
2007: William Wilson (Verhalen, Pandora, 7e druk)
2007: William Wilson (Verhalen van Edgar Allan Poe – Deel 1, Classic Press)
2003: William Wilson (Verhalen, Pandora, 6e druk)
2003: William Wilson (Verhalen, Pandora, 5e druk)
2002: William Wilson (Verhalen, Contact, 4e druk)
2001: William Wilson (Verhalen, Contact, 3e druk)
2001: William Wilson (Verhalen, Contact, 2e druk)
2000: William Wilson (Verhalen, Contact, 1e druk)
1997: William Wilson (Afgronden – Verontrustende literatuur uit de Romantiek, Anton Haakman)
1996: William Wilson (Tales of Mystery and Imagination, Young Blackbirds nr. 2, Wolters-Noordhoff)
1995: William Wilson (De ondergang van het Huis Usher, Coppens & Frenks)
1995: William Wilson (30 beroemde verhalen, Pandora, 11e druk)
1995: William Wilson (Verhalen, De grote klassieken)
1993: William Wilson (Fantastische vertellingen, Reader’s Digest)
1990: William Wilson (Edgar Allan Poe Compleet – Het volledige proza, Loeb/HEMA)
1989: William Wilson (Edgar Allan Poe Compleet – Het volledige proza, Loeb)
1989: William Wilson (Dertig beroemde verhalen, L.J. Veen, 10e druk)
1988: William Wilson (Beroemde fantastische verhalen, Trendboek/HEMA, 2e druk)
1987: William Wilson (Dertig beroemde verhalen, L.J. Veen, 9e druk)
1986: William Wilson (Edgar Allan Poe Compleet – Het volledige proza, Loeb)
1986: William Wilson (Edgar Allan Poe Compleet – Het volledige proza, Loeb/HEMA)
1985: William Wilson (Beroemde fantastische verhalen, Trendboek/HEMA, 1e druk)
1984: William Wilson (Alle verhalen, Loeb, 2e druk)
1982: William Wilson (Alle verhalen van Edgar Allan Poe, Loeb, 1e druk)
1981: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 8e druk)
1981: William Wilson (Gruwelijke verhalen, Contact, 13e druk)
1981: William Wilson (Verhalen, Prisma Klassieken nr. 55)
1981: William Wilson (Verhalen, Spectrum Klassieken nr. 55)
1981: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 8e druk, gebonden)
1980: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 7e druk)
1980: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 7e druk, gebonden)
1980: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 6e druk, gebonden)
1980: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 5e druk, gebonden)
1980: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 4e druk, gebonden)
1979: William Wilson (26 griezelverhalen, Hollandia)
1979: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 15e druk)
1979: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 3e druk, gebonden)
1979: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 2e druk, gebonden)
1978: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 1e druk, gebonden)
1978: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 6e druk)
1978: William Wilson (Beste Boeken voor Jonge Lezers, Reader’s Digest)
1977: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 14e druk)
1977: William Wilson (Gruwelijke verhalen, Contact, 13e druk)
1977: William Wilson (Gruwelijke verhalen, Contact, 12e druk)
1977: William Wilson (Gruwelijke verhalen, Contact, 9e druk)
1976: William Wilson (Gruwelijke verhalen, Contact, 8e druk)
1976: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 5e druk)
1975: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 13e druk)
1974: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 4e druk)
1973: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 12e druk)
1973: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 3e druk)
1972: William Wilson (30 beroemde verhalen, L.J. Veen, 2e druk)
1972: William Wilson (Gruwelijke verhalen, Contact, 9e druk, Ultimoreeks)
1971: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 11e druk)
1971: William Wilson (Gruwelijke verhalen, Contact, 8e druk, Kaderreeks)
1969: William Wilson (Gruwelijke verhalen, Contact, 7e druk, De onsterfelijken)
1969: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 10e druk)
1968: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket nr. 76, 9e druk)
1967: William Wilson (Gruwelijke verhalen, De Boekenschat, 6e druk)
1967: William Wilson (Gruwelijke verhalen, Contact-klassieken, 5e druk)
1964: William Wilson (Fantastische vertellingen, ContactBoekerij, 3e druk)
1964: William Wilson (Verhalen van mysterie en fantasie, L.J. Veen, Amstel-boeken nr. 143/144)
1964: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma Pocket nr. 76, 8e druk)
1962: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 7e druk)
1959: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 6e druk)
1959: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 5e druk)
1957 (ca.): William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 4e druk)
1956 (ca.): William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 3e druk)
1955 (ca.): William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 2e druk)
1953: William Wilson (Fantastische vertellingen, Prisma pocket, 1e druk)
1941: William Wilson (Fantastische vertellingen, De onsterfelijken nr. 5, Contact)
1930: William Wilson (Fantastische vertellingen, H.D. Tjeenk Willink & Zoon)
1845: De noodlottige gelijkenis (De huisvriend. Gemengde lectuur voor burgers in stad en land, J.J.A. Goeverneur, tijdschrift)

Spannende roman à la William Wilson:
2004: Een onvergeeflijke misdaad (Andrew Taylor, Signature)

Films:
2005: William Wilson (Histoires Extraordinaires, regie: Louis Malle)

Fantastische vertellingen (1941), Jeanne Bieruma Oosting

Fantastische vertellingen (1930), Albert Hahn jr.

Histoires Extraordinaires (1968), o.a. William Wilson